Một doanh nhân đúng nghĩa phải là một người cùng với doanh nghiệp đáp ứng những nhu cầu của cộng đồng, xã hội. Trước tiên, họ phải là người thấu hiểu được xã hội, rồi từ đó nhìn nhận ra những “nỗi đau”, những vấn đề cần được giải quyết, sau đó mới tạo ra những sản phẩm/ dịch vụ để phục vụ vấn đề đó. Muốn thực hiện những khát khao, đam mê của mình, họ phải chấp nhận những rủi ro rất lớn.
Doanh nhân là những người tiến hành các hoạt động kinh doanh, giải quyết những vấn đề cho người khác với mục đích tạo ra lợi nhuận, phát triển doanh nghiệp bền vững, đồng thời phụng sự xã hội. Bắt đầu từ việc thấu hiểu, nhìn nhận những vấn đề cần giải quyết trong xã hội, từ đó sáng tạo ra những giải pháp hữu ích, biến giải pháp thành sản phẩm/ dịch vụ, đưa chúng vào cuộc sống nhằm thúc đẩy xã hội đi lên.
Họ đại diện cho một tổ chức, công ty, tập đoàn, đưa ra những quyết định quan trọng mang tính sống còn đối với sự thành bại trong kinh doanh. Một doanh nhân xuất sắc phải chịu trách nhiệm về sự thịnh vượng của một doanh nghiệp, là những người kiếm tiền bằng cách cung cấp các sản phẩm/ dịch vụ có giá trị cho người dùng và không gây hại đến ai. Họ phải biết chấp nhận những rủi ro, đồng thời sở hữu những tố chất, kỹ năng, niềm đam mê, sự tự tin và khả năng thích ứng tốt.
Doanh nhân có thể hoạt động trong các ngành công nghiệp khác nhau và quy mô kinh doanh khác nhau. Doanh nhân Việt Nam gồm 5 nhóm chính:
Hầu hết các doanh nghiệp hiện nay đều phải đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt trong thế giới công nghiệp, do số lượng các công ty hiện có với ý tưởng kinh doanh tương tự xuất hiện dày đặc trên thị trường. Tuy nhiên, nếu những ý tưởng đủ táo bạo và giải quyết được những vấn đề hiện tại của xã hội, cơ hội thành công vẫn rất cao.
Doanh nhân được xem là một từ cao quý và rất đẹp, nếu không có văn hóa, kiếm tiền mà làm hại người khác, lừa gạt nhằm trục lợi về phía mình thì đó không phải là doanh nhân. Nói một cách đơn giản, doanh nhân chỉ những người kiếm tiền bằng cách “mang lại” mà không “gây ra”.
Trong một nền kinh tế năng động như hiện nay, doanh nhân càng đóng vai trò quan trọng hơn nữa trong việc phát triển và đưa kinh tế của Việt Nam sánh vai với các cường quốc trên thế giới.
Trong thời kỳ đổi mới, doanh nhân là lực lượng huy động các nguồn lực nhằm tạo ra sản phẩm hàng hóa/ dịch vụ cho xã hội, xuất khẩu ra nước ngoài. Đồng thời khởi tạo ra những ý tưởng, công nghệ và mô hình kinh doanh mới, tạo ra sự thay đổi lớn, thúc đẩy tăng trưởng và phát triển nền kinh tế của đất nước.
Trong thời kỳ đổi mới, các doanh nhân đã có nhiều đóng góp quan trọng vào quá trình hình thành cơ cấu và quan hệ xã hội mới, những hệ giá trị, lối sống phù hợp với điều kiện công nghệ hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế.
Họ là đội ngũ góp phần hình thành một lối sống tự lực, tự cường, dám nghĩ, dám làm, đương đầu với mọi khó khăn. Đồng thời tạo ra việc làm và thu nhập cho người lao động, xóa đói, giảm nghèo, thực hiện các chính sách và bảo đảm an sinh xã hội.
Doanh nhân còn có vai trò không nhỏ trong việc đóng thuế và nguồn lực tài chính của quốc gia. Bằng những sản phẩm chất lượng, kinh doanh minh bạch và lành mạnh, họ giúp thúc đẩy, xây dựng một xã hội đoàn kết, đồng thuận, công bằng, an sinh, văn minh.
Một lực lượng doanh nhân Việt Nam hiện nay đang tham gia tích cực vào các tổ chức chính trị, một số người trở thành đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp, điều này góp phần quan trọng trong việc góp ý, phản biện, thực hiện các chính sách phát triển kinh tế – xã hội của đất nước.
Hầu hết những doanh nhân tham gia vào chính trị đều phát huy rất tốt kinh nghiệm, trí tuệ của mình trong việc xây dựng và thực hiện các chính sách phát triển kinh tế – xã hội. Kinh nghiệm thương trường tạo ra những góc nhìn khách quan, những nhận định và lời khuyên có giá trị thực tế.
Có thể thấy rằng, trong tiến trình đổi mới, doanh nhân là một trong những lực lượng cơ bản tham gia vào công cuộc xây dựng, quyết định, thực hiện các chính sách phát triển xã hội.
“Thế hệ doanh nhân “mới” sẽ có những đặc tính khác với thế hệ doanh nhân “cũ”. Thế hệ doanh nhân mới là thế hệ của một nền kinh thương mới và chính thế hệ này cũng góp phần tạo nên nền kinh thương mới” – Nhà hoạt động Giáo dục, TS. Giản Tư Trung.
Theo ông, cần có 3 yếu tố cốt lõi để làm nên một doanh nhân thành đạt:
Làm doanh nhân phải có khát vọng tranh đua mạnh mẽ cùng với thế giới, cho dù doanh nghiệp thuộc quy mô lớn hay nhỏ, đang đua tranh ở bên ngoài đất nước hay với thế giới ngay chính trong đất nước của mình.
Khát vọng mới ấy còn là khát vọng xây dựng những hình ảnh đẹp, có nhiều tác động tích cực cho xã hội trong mắt cộng đồng doanh nhân và bạn bè quốc tế. Dẹp bỏ những nhem nhuốc, xấu xí mà một vài thành phần “trọc phú, con buôn” đã hình thành nên trong xã hội.
Doanh nhân phải có năng lực quản lý và lãnh đạo mới để có thể thực hiện những khát vọng mới ở trên. Họ phải là những người có tầm nhìn xa trông rộng, nhìn thấy cơ hội ở trên khắp thế giới chứ không phải chỉ loanh quanh trong nước. Song song đó, doanh nhân cũng phải có chí hướng, sống đàng hoàng, làm việc hiệu quả với những con người mới, đủ màu da, quốc tịch, chủng tộc, tôn giáo,…
Và cuối cùng, một nền văn hóa mới, đây là nền tảng văn hóa cho cộng đồng doanh nhân, doanh nghiệp, cho nền kinh thương Việt Nam. Nếu có khát vọng, có năng lực với một tầm nhìn xa trông rộng mà thiếu đi yếu tố này, thì có thể sẽ có thành công nhưng nó không bền vững. Bởi không dựa trên một nền văn hóa vững chắc, doanh nghiệp chỉ cần vấp phải những sai sót nhỏ cũng sẽ dễ dàng bị sụp đổ.
